LOGO
PL

Pomyłki w diagnostyce ultrasonograficznej ślinianek

Ewa J. Białek1, Wiesław Jakubowski2

Affiliation and address for correspondence
J Ultrason 2016; 16: 191–203
DOI: 10.15557/JoU.2016.0020
PlumX metrics:
Abstract

Badanie ultrasonograficzne jest pierwszą metodą obrazową stosowaną w przypadku chorób ślinianek. W artykule omówiono podstawowe pomyłki, które można popełnić podczas badania ultrasonograficznego tych gruczołów. Przyczyny błędów mogą być zależne i niezależne od lekarza badającego. Do przyczyn niezależnych należą m.in. trudne warunki badania (techniczne lub ze strony osoby badanej), podobieństwo obrazów ultrasonograficznych w różnych jednostkach chorobowych oraz brak danych klinicznych, laboratoryjnych i wyników innych badań lub ich zbyt mała liczba czy nieprawidłowość. Wśród przyczyn pomyłek zależnych od lekarza wykonującego badanie ultrasonograficzne należy wymienić nieznajomość: anatomii prawidłowej, cech obrazów ultrasonograficznych w różnych chorobach ślinianek, statystycznej częstości występowania chorób, ale również zbytnie sugerowanie się nią. Skomplikowane struktury anatomiczne okolicy dna jamy ustnej mogą być mylone z łagodnymi lub złośliwymi nowotworami. Fragmenty prawidłowych struktur anatomicznych (kości, zwłókniałe ściany tętnic, pęcherzyki powietrza w jamie ustnej) mogą zostać nieprawidłowo zinterpretowane jako złogi w śliniance lub jej przewodzie wyprowadzającym. Prawidłowe węzły chłonne obecne w śliniankach przyusznych można potraktować jako struktury patologiczne. Zmiany niebędące torbielą prostą mogą zostać z nią pomylone, np. chłoniak, niezłośliwe i złośliwe nowotwory ślinianek, węzły chłonne przerzutowe. Obraz rozsianych zmian ogniskowych, zarówno bezechowych, jak i litych, nie jest w śliniankach patognomoniczny dla konkretnych jednostek chorobowych, chociaż w części występuje typowo i wymaga poszerzonej diagnostyki różnicowej. Problem diagnostyczny stanowią małe zmiany ogniskowe oraz zmiany naciekowe, ponieważ na podstawie samego badania ultrasonograficznego nie można bezpiecznie sugerować ich etiologii. Najbezpieczniejszym sposobem postępowania jest kierowanie pacjentów z obecnością nieprawidłowych zmian ogniskowych na biopsję aspiracyjną cienkoigłową celowaną, monitorowaną ultrasonograficznie.

Keywords
ślinianka, przyusznica, ślinianka podżuchwowa, ultrasonografia, błąd