Wstęp: Celem pracy była ocena zgodności śródporodowego badania ultrasonograficznego z przezpochwowym badaniem palpacyjnym w określeniu ułożenia potylicy płodu u kobiet rasy czarnej pochodzenia afrykańskiego będących w pierwszej fazie porodu, a także ocena wpływu przerwania pęcherza płodowego na zgodność między tymi dwoma badaniami. Materiał i metoda: Badanie przekrojowe przeprowadzono w szpitalu klinicznym w Ghanie. W grupie położnic porównano wyniki przezbrzusznego badania ultrasonograficznego z przezpochwowym badaniem manualnym dotyczące ułożenia główki płodu. Zgodność między metodami oceniono za pomocą współczynnika zgodności κ Cohena. Wyniki: Łącznie zbadano 196 kobiet w aktywnej fazie porodu. W przezpochwowym badaniu manualnym nie udało się określić ułożenia główki płodu w 62 przypadkach (32%), natomiast w badaniu ultrasonograficznym ustalono pozycję główki u wszystkich kobiet. Umiarkowaną zgodność (κ = 0,4) między metodami stwierdzono w 134 przypadkach. Zgodność dotycząca ułożenia potylicowego tylnego była bardzo niska (κ = 0,1) i nie różniła się znamiennie między kobietami z pękniętym i zachowanym pęcherzem płodowym. Wnioski: W badaniu wykazano niską zgodność między śródporodowym badaniem ultrasonograficznym a manualnym badaniem przezpochwowym w ocenie ułożenia potylicy płodu u kobiet rasy czarnej pochodzenia afrykańskiego będących w pierwszej fazie porodu. W ponad 85% przypadków, w których nie udało się określić ułożenia główki płodu w przezpochwowym badaniu manualnym, stwierdzono pozycję potylicową poprzeczną lub tylną. Otrzymane wyniki potwierdzają występowanie trudności w rozpoznawaniu nieprawidłowych ułożeń główki w przezpochwowym badaniu manualnym, bez istotnych różnic między kobietami z pękniętym i zachowanym pęcherzem płodowym. Badanie ultrasonograficzne jest zatem bardziej przydatne niż przezpochwowe badanie manualne w przypadkach podejrzenia nieprawidłowego ułożenia główki płodu w pierwszym okresie porodu.