Standardy badania ultrasonograficznego gruczołu krokowego. Część 2
Janusz F. Tyloch1, Andrzej Paweł Wieczorek2

W artykule omówiono zasady prawidłowego wykonania badania ultrasonograficznego gruczołu krokowego. Pracę podzielono na dwie części: ogólną i szczegółową. W części pierwszej przedstawiono niezbędne wymagania dotyczące aparatury ultrasonograficznej do badań przezbrzusznych i przezodbytniczych gruczołu krokowego. W części drugiej przedstawiono zastosowanie badania ultrasonograficznego w łagodnym rozroście gruczołu krokowego, w stanach zapalnych oraz w raku stercza. Badania ultrasonograficzne w diagnostyce łagodnego rozrostu gruczołu krokowego przyspieszyły rozpoznanie, ułatwiły kwalifikację do zabiegu operacyjnego i wybór metody leczenia. Przy wyborze między elektroresekcją przezcewkową a adenomektomią pomocna jest ocena wielkości gruczołu krokowego z użyciem ultrasonografii endorektalnej. W zapaleniach stercza badanie należy wykonywać szczególnie delikatnie, ze względu na dolegliwości bólowe. Wskazaniem do badania w ostrym zapaleniu jest podejrzenie ropnia stercza. W przewlekłych, zaostrzających się stanach zapalnych można wykonać dosterczową iniekcję antybiotyku. W ostatnich latach obserwuje się wzrost zachorowalności i wykrywalności raka gruczołu krokowego wśród mężczyzn. W Polsce występuje na drugim miejscu (13%). Wskazaniem do badania endorektalnego jest konieczność oceny wielkości gruczołu krokowego, jego konfiguracji, echostruktury w klasycznej ultrasonografii, unaczynienia w badaniu ultrasonograficznym z opcją dopplera mocy oraz, o ile to możliwe, różnic konsystencji tkanki gruczołu w badaniu elastograficznym. Za pomocą ultrasonografii wykonywana jest biopsja mappingowa gruczołu krokowego – ze stałych, ściśle określonych miejsc, biopsja celowana – z miejsc podejrzanych o rozrost nowotworowy, oraz stagingowa – z pęczków naczyniowo-nerwowych, pęcherzyków nasiennych, z wierzchołka stercza oraz z tkanki okołosterczowej, która ma pomóc w ustaleniu stopnia miejscowego zaawansowania choroby nowotworowej. Badanie ultrasonograficzne jest także przydatne w trakcie leczenia nowotworu metodą brachyterapii lub – będącą ciągle w trakcie badań klinicznych – metodą ablacji ultradźwiękowej.