Anatomia ultrasonograficzna lędźwiowej części mięśnia prostownika grzbietu oraz jego przyczepu biodrowego. Możliwe podłoże zespołu bólowego grzebienia biodrowego – badanie ultrasonograficzne u zdrowych osób
Plamen Todorov1, Rodina Nestorova2, Anastas Batalov1

Wprowadzenie: Zespół bólowy grzebienia biodrowego jest często rozpoznawany u pacjentów z bólem okolicy lędźwiowo-krzyżowej. Na podstawie badań anatomicznych wysunięto hipotezę, że podłożem tego zespołu może być przyczep mięśnia prostownika grzbietu do tylno-środkowej części grzebienia biodrowego. Ponieważ dotychczas nie przeprowadzono badań obrazowych tej ważnej entezy, naszym celem była ocena jej charakterystycznych cech w badaniu ultrasonograficznym. Metoda: Przyczep mięśnia prostownika grzbietu zbadano najpierw na zwłokach. Następnie uzyskano jego obrazy ultrasonograficzne u 25 zdrowych ochotników (mediana wieku: 28,92, OS: 5,31; średnie BMI: 22,61, OS: 3,38) za pomocą aparatu Esaote MyLab 7, przy użyciu głowicy liniowej (4–13 MHz). Wyniki: Badanie na zwłokach potwierdziło lokalizację przyczepu istotnej części mięśnia prostownika grzbietu do wyraźnie określonego obszaru znajdującego się na tylno-środkowej części grzebienia kości biodrowej. Badania ultrasonograficzne wykonane u zdrowych osób każdorazowo uwidoczniały przyczepy jako typowe hiperechogeniczne włókniste struktury, położone nieco skośnie w stosunku do skóry w przekroju podłużnym, łączące się z grzebieniem kości biodrowej. W przekroju poprzecznym przyczepy były widoczne jako owalne, drobnopunktowe struktury stykające się z górną krawędzią kolca biodrowego tylnego górnego. Odnotowywano, odpowiednio po stronie lewej i prawej, ich średnią grubość (4,9 ± 0,6 oraz 5,2 ± 0,7 mm w przekroju podłużnym; 4,3 ± 0,6 oraz 4,4 ± 0,7 mm w przekroju poprzecznym), maksymalną szerokość (16,3 ± 2,8 oraz 15,7 ± 2,3 mm) oraz głębokość (10,8 ± 7,3 oraz 10,6 ± 6,2 mm), jak również opisywano ich echostrukturę. Wnioski: Szczegółowa ocena ultrasonograficzna przyczepów mięśnia prostownika grzbietu może pozwolić na rozpoznawanie patologii tej struktury będących przyczyną zespołu bólowego grzebienia biodrowego.