Diagnostyka obrazowa nowotworów neuroendokrynnych przewodu pokarmowego ze szczególnym uwzględnieniem ultrasonografii
Joanna Walczyk1,2, Anna Sowa-Staszczak1,2

Rozpoznanie nowotworów neuroendokrynnych przewodu pokarmowego stanowi prawdziwe wyzwanie diagnostyczne, ponieważ guzy te manifestują się różnorodnym, często niespecyficznym obrazem klinicznym. Aktualnie ponad połowa nowotworów neuroendokrynnych żołądkowo-jelitowo-trzustkowych wykrywana jest przypadkowo, najczęściej podczas zabiegów operacyjnych, diagnostyki obrazowej lub badań endoskopowych wykonywanych z innych wskazań. Zdarza się, że pierwszym objawem choroby są zmiany przerzutowe w wątrobie. Rozpoznanie guza neuroendokrynnego ustala się na podstawie obrazu klinicznego, oceny markerów biochemicznych swoistych i nieswoistych, badań obrazowych i histopatologicznych. Zmiany ogniskowe, zarówno pierwotne, jak i przerzutowe, mogą mieć małe rozmiary i często nietypową lokalizację. Diagnostyka obrazowa guzów neuroendokrynnych ma podstawowe znaczenie w ustaleniu lokalizacji ogniska pierwotnego, ocenie stopnia zaawansowania choroby, wyborze leczenia i monitorowaniu efektów terapii. Ponadto metody obrazowe pozwalają nie tylko na wykrywanie guzów, lecz także na wykonywanie procedur leczniczych na podstawie wyniku badania. Ultrasonografia przezbrzuszna jest jedną z pierwszych metod obrazowania w diagnostyce nowotworów neuroendokrynnych. Nowe techniki ultrasonograficzne, do których należą elastografia ultrasonograficzna, ultrasonografia wzmocniona kontrastem, ultrasonografia endoskopowa, ultrasonografia wewnątrzprzewodowa oraz śródoperacyjna, poprawiają efektywność badania ultrasonograficznego. Ultrasonografia endoskopowa jest podstawowym narzędziem diagnostycznym w wykrywaniu guzów neuroendokrynnych trzustki i końcowego odcinka jelita grubego. Ze względu na dużą różnorodność nowotworów neuroendokrynnych, różnice w biologii guza, stopień zaawansowania klinicznego i ekspresję receptorów somatostatynowych żadna pojedyncza metoda obrazowania nie jest wystarczająco skuteczna, dlatego w celu ustalenia właściwego rozpoznania i dobrania odpowiedniego postępowania zaleca się łączną ocenę morfologiczną i czynnościową.